Politieke partijen ondermijnen de democratie! Ons politieke systeem, met twee Kamers en politieke partijen, is ruim 150 jaar oud. De redenen waarom indertijd voor dit systeem gekozen is, zijn al lang niet meer van toepassing, maar het systeem is door de jaren heen ongewijzigd gebleven. Zo wordt bijvoorbeeld de mening van een meerderheid van de bevolking in het huidige systeem vervangen door de minderheidsmening van een kleine coalitiepartij, alleen maar om een coalitie te kunnen vormen en in stand te houden. Er is ook geen scheiding der machten meer zolang Tweede Kamerleden hun partijvriendjes of ex-collega’s, die in het kabinet zitten, moeten controleren. Dit verlamt, en zelfs corrumpeert, een gezonde landsregering! Zo kan er niet meer gesproken worden van een “democratie” als partijbelangen en vriendjespolitiek het beleid bepalen en een kleine minderheid haar wil kan opleggen aan de meerderheid. Het wordt hoog tijd dat de kiezers zelf het heft in handen nemen en hun stem niet langer verkwanseld zien worden door politieke partijen. Het gevolg is dat het systeem niet alleen hard toe is aan vernieuwing, maar het zorgt ook voor veel wantrouwen en onrust bij de burgers. Tel daarbij op de bedreigingen van onze democratie vanuit het buitenland, dan lijkt het tijd om te gaan denken aan een eigentijds politiek systeem! Er worden zelfs nieuwe politieke partijen opgericht om een bepaald thema aandacht te geven. Oudere partijen worden gedecimeerd omdat hun oorspronkelijke achterban veranderd is. Daar komt bij dat de overdreven aandacht die veel partijen geven aan poppetjes, de kiezer bewust afleidt van het belang van inhoud. De burger ziet zijn belangen steeds vaker niet aan de orde komen. Om een meerderheid voor een regering te krijgen zijn in het huidige systeem coalities nodig tussen veel te veel en vaak nogal verschillende partijen. Daarbij zorgt het onderlinge wantrouwen tussen die partijen ervoor dat er regeerakkoorden nodig zijn die niet alleen te veel gedetailleerd worden, maar ook nog eens verouderd zijn voor de inkt ervan is opgedroogd. De maatschappij ontwikkelt zich sneller dan een regering in de huidige vorm kan bijbenen. Daar komt bij dat een kabinet wordt samengesteld uit bewindslieden die vooral voortkomen uit de politiek, vaak de Tweede Kamer, en beloond worden voor hun rol binnen de partij. Inhoud, kennis en ervaring met bepaalde thema’s zijn daarbij nauwelijks nog een vereiste. Het gevolg is dat het aantal onafgeronde en pijnlijke dossiers blijft groeien, er geen structurele oplossingen gevonden en geen duidelijke beslissingen genomen worden en de regering blijft gaan voor korte termijn schijnoplossingen. Partijbelangen verdringen het landsbelang! Er is nauwelijks nog sprake van een controle van het kabinet door de Kamers. Het is hoog tijd dat ons politieke systeem een opfrisbeurt krijgt en dat het aansluit bij de tijdgeest en de laatste ontwikkelingen. De voorstellen van de Staatscommissie Remkes (uit 2018) waren een (te) voorzichtige poging om daar iets in te veranderen. Desondanks is het rapport al snel onder het stof verdwenen. Ook een kiesdrempel lost weinig op, ook niet al zou die minimaal 10% bedragen. De problematiek ligt veel dieper, maar de politiek is (nog?) niet bereid zichzelf een spiegel voor te houden en te veranderen. Of met andere woorden: de slager gaat zijn eigen vlees niet afkeuren. Met de nieuwe communicatiemiddelen, de toegankelijkheid van de media en de beschikbare digitale middelen, is de burger mondiger en beter geïnformeerd geworden. Politici lijken nog niet te beseffen dat de huidige kiezer juist meer geïnteresseerd is in een (maatschappelijk)thema dan in een politieke partij! Met een stem op een politieke partij weet de kiezer niet wat er met zijn stem gebeurt. Het is dan ook hoog tijd voor een directe democratie. Dan kan de kiezer zijn stem gericht uitbrengen op een thema, mogelijk alleen als dat thema voor hem van belang is. De uitkomst maakt dan ondubbelzinnig duidelijk hoe de meerderheid van de kiezers over een thema denkt en niet hoe partijbelangen voor een ongewenste en halfbakken resultaat zorgen. Het is in essentie helemaal niet zo moeilijk om vandaag een directe democratie te realiseren met de middelen die nu beschikbaar zijn en de betrokkenheid van de burgers. Het hangt vooralsnog helaas af van de politiek zelf of men gaat voor het landsbelang of het eigen belang laat prevaleren. En of de ontwikkelingen in eigen land nog niet genoeg zijn, mag bij dit alles niet vergeten worden dat de wereld ook aan het veranderen is. Bedreigingen en manipulaties vanuit het buitenland zijn met de technologische mogelijkheden schering en inslag. En daarbij moeten we niet alleen denken aan hackers en trollen vanuit landen als Rusland of China, want zelfs een “bevriende” natie als Amerika vormt nu ook een bedreiging via met name de sociale media. De geschetste maatschappelijk ontwikkelingen, zowel nationaal als internationaal, zijn niet tegen te houden, evenmin als de technologische mogelijkheden. Het politieke systeem zal zich daar dan ook aan moeten aanpassen, al is te verwachten dat de politieke partijen zich daar, uit eigen belang en niet uit landsbelang, zolang mogelijk tegen zullen blijven verzetten. Dat veranderingen hoog nodig zijn, mag niet meer ter discussie staan. Hoe een democratie eruit kan of moet zien in een gedigitaleseerde wereld beschrijf ik in het document: “Heeft de democratie nog toekomst? of, hebben juist politieke partijen geen toekomst meer” . Hier vind je dat document >>.